ترانسفورماتور یا همون ترانس، یکی از اساسیترین تجهیزات در دنیای برق محسوب میشه.
از نیروگاه گرفته تا خیابون و حتی وسایل برقی خونههامون، همهجا ردّ پاش هست.
اما واقعاً این دستگاه چطوری کار میکنه که برق ۲۰ هزار ولت رو تبدیل میکنه به ۲۲۰ ولت قابل استفاده در خونه؟
بیایید با هم ساده و دقیق بررسیش کنیم.
اجزای اصلی ترانسفورماتور
1. هستهی آهنی:
مسیر عبور میدان مغناطیسیه. معمولاً از ورقههای نازک فولادی سیلیسدار ساخته میشه تا تلفات مغناطیسی کم بشه.
2. سیمپیچ اولیه:
به منبع ولتاژ وصل میشه و با عبور جریان، میدان مغناطیسی تولید میکنه.
3. سیمپیچ ثانویه:
انرژی مغناطیسی تولیدشده در هسته رو میگیره و تبدیل به جریان برق با ولتاژ جدید میکنه.
به زبان خیلی سادهتر:
الکتریسیته وارد یه سیمپیچ میشه، میدان مغناطیسی ایجاد میکنه، اون میدان تو سیمپیچ بعدی برق جدید با ولتاژ متفاوت تولید میکنه. همین!
طرز کار ترانسفورماتور
اصل کار ترانسفورماتور بر پایهی القای الکترومغناطیسیه.
یعنی وقتی جریان متناوب از سیمپیچ اولیه عبور میکنه، یه میدان مغناطیسی متغیر در هسته ایجاد میکنه.
این میدان باعث میشه در سیمپیچ ثانویه هم ولتاژ القا بشه.
رابطهی سادهی بین دو سیمپیچ اینه:
> ولتاژ اولیه / ولتاژ ثانویه = تعداد دور سیمپیچ اولیه / تعداد دور سیمپیچ ثانویه
پس اگه تعداد دور سیمپیچ اولیه بیشتر باشه، ولتاژ خروجی کمتر میشه (ترانس کاهنده).
و برعکس، اگه سیمپیچ ثانویه دور بیشتری داشته باشه، ولتاژ خروجی بالا میره (ترانس افزاینده).
انواع ترانسفورماتور
1. ترانس قدرت (Power Transformer):
در پستهای انتقال نیرو استفاده میشه، برای تغییر ولتاژهای بسیار بالا.
2. ترانس توزیع (Distribution Transformer):
نوع رایجتر که ولتاژ متوسط رو به ۴۰۰ یا ۲۳۰ ولت تبدیل میکنه تا برای مصرفکنندهها قابل استفاده بشه.
3. ترانس جریان (CT) و ترانس ولتاژ (PT):
در سیستمهای اندازهگیری و حفاظتی استفاده میشن.
4. ترانس ایزوله:
برای ایمنی تجهیزات حساس یا جدا کردن مدارها بهکار میره.
نکات مهم در انتخاب ترانسفورماتور
ظرفیت یا توان نامی (kVA) باید با بار مصرفی هماهنگ باشه.
راندمان، تلفات و جنس هسته در عملکرد بلندمدت خیلی تأثیر دارن.
در مناطق گرم یا مرطوب باید نوع روغنی یا خشک مناسب انتخاب بشه.
برند معتبر و خدمات پس از فروش اهمیت زیادی دارن، مخصوصاً در پروژههای صنعتی.
ترانسفورماتور خشک یا روغنی؟
ترانسهای روغنی با روغن خنک میشن و برای محیطهای بیرونی مناسبان.
ولی ترانسهای خشک (Dry Type) با هوا خنک میشن و معمولاً داخل ساختمانها یا مکانهای سرپوشیده نصب میشن.
هر کدوم مزایا و معایب خودشونو دارن، اما انتخابش بستگی به شرایط پروژه داره.
جمعبندی
ترانسفورماتور یکی از حیاتیترین اجزای شبکهی برق جهانه.
بدون اون، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی در فواصل طولانی تقریباً غیرممکن میشه.
شناخت نوع و ظرفیت مناسب ترانس، میتونه تأثیر مستقیم روی بازده و ایمنی سیستم برق شما بذاره.
برقیفای؛ مرجع خرید ترانسفورماتور مطمئن
در برقیفای انواع ترانسفورماتورهای توزیع و خشک از برندهای معتبر موجوده.
اگه دنبال کیفیت، راندمان بالا و پشتیبانی فنی هستی، با خیال راحت از برقیفای خرید کن تا برق پروژهت همیشه مطمئن و پایدار بمونه
